Życiorys

1882  Florian Znaniecki urodził się dnia 22 stycznia w majątku Świątniki koło Włocławka (w zaborze  rosyjskim, obecnie województwo kujawsko-pomorskie) jako syn Leona (1850-1932) i Amelii (z domu Holz) (1855-1932) Znanieckich, będąc najstarszym spośród trojga dzieci (pozostałe to Jadwiga i Julia). Przodkowie Znanieckich pochodzą z Pomorza, niegdyś posiadacze własnego majątku, od początku XIX wieku utrzymywali się  jako dzierżawcy a potem zarządcy majątków cudzych. Po 1772 roku byli oni poddanymi króla pruskiego. Leon Znaniecki przenosi się na ziemie zaboru rosyjskiego, gdzie był najpierw właścicielem, a następnie administratorem Świątnik.

1895-1902 Naukę pobierał Florian początkowo w domu u guwernerów, od 1995 w gimnazjum rosyjskim w Warszawie, uzupełniając wiadomości szkolne uczestnictwem w kółkach samokształceniowych. Lata gimnazjalne to także okres prób literackich Floriana. Maturę zdał eksternistycznie w Częstochowie w roku 1902.

1902-1904  Po zdaniu matury zapisał się na uniwersytet Warszawski na filozofię, gdzie słuchał m.in. wykładów H. Struwego. Już po kilku miesiącach został jednak relegowany z uniwersytetu za protest przeciw ograniczeniom wolności akademickich. Śmierć ojca skomplikowała jego plany, pozostał jednak w Warszawie, zyskując sobie, jako poeta i filozof, miejsce w kręgach artystyczno-literackich stolicy.

1904-1910   Zbulwersowany miałkością i snobizmem środowiska warszawskiego Znaniecki wyjeżdża do Szwajcarii, aby ostentacyjnie zerwać z dotychczasowym sposobem życia i literackim mrzonkami i zająć się pracą twórczą na niwie intelektualnej w służbie wartości narodowych Po krótkim pobycie w Paryżu wrócił do Szwajcarii gdzie studiował filozofię i filologię na uniwersytetach w Genewie i Zurychu, zawierając w międzyczasie (1906) związek małżeński z Emilią Szwejkowską (1881-1915), studentką Uniwersytetu Genewskiego.Emilia wkrótce wróciła do kraju, gdzie urodził się ich syn Juliusz(1908-1960). Florian natomiast wrócił w roku 1908 z powrotem na Sorbonę, przygotowując tam doktorat, którego jednak nie ukończył z powodu śmierci promotora. Z tego tez powodu udał się w roku 1909 do Krakowa, gdzie po roku studiów obronił dysertacji pt. Zagadnienie wartości w filozofii, wydanej w tymże roku drukiem.

1911- 1914 Po doktoracie Znaniecki wyjechał do Warszawy, gdzie objął posadę Dyrektora Biura Towarzystwa Opieki nad Wychodźcami i zarazem redaktora organu tego towarzystwa pt. „Wychodźca Polski”, publikując wyniki tych badań w postaci raportu dla rządu carskiego pt. Wychodźstwo sezonowe.  Jednocześnie zajął się twórczością naukową wydając kolejną książkę (Humanizm i poznanie) oraz publikując kilka obszernych artykułów z dziedziny filozofii, zyskujących mu uznanie w środowisku filozoficznym Warszawy. W roku 1914 kontakt z nim, jako znawcą problematyki migracyjnej, nawiązał podczas swojej wizyty w Warszawie William Thomas, psycholog społeczny i socjolog z Uniwersytetu Chicagowskiego, prowadzący badania nad polonią chicagowską.  Rezultatem spotkania było zaproszenie Znanieckiego do Chicago jako współpracownika.

1914-1918   Współpraca Znanieckiego z Thomasem zaowocwała wspólnym dziełem The Polish Peasant in Europe and America, do którego Znaniecki napisał wstęp teoretyczny zatytułowany „Nota metodologiczna”. Znaniecki zdołał też w tym czasie napisać i wydać odrębną książkę The Cultural Reality. W życiu osobistym Znanieckiego okres ten przyniósł ważne zmiany: w 1915 Emilia poniosła śmierć  w wypadku samochodowym, a w rok później poślubił prawniczkę Eileen Markley (1887-1978).

1918-1932   Po utworzeniu niepodległego państwa polskiego Znaniecki w roku1919 wystosował list do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego deklarując chęć pracy na którejś z uczelni polskich. Na ofertę odpowirdział nowopowstały Uniwersytet Poznański, oferując mu katedrę filozofii. Znaniecki wyraził zgodę i zorganizował zakład naukowy pod nazwą Seminarium Socjologiczne oraz Katedrę Socjologii i Filozofii Kultury. Tym samym uruchomione zostały także pierwsze w Polsce studia socjologiczne, początkowo nieformalnie, od roku ak.1927/28 jako samodzielny kierunek studiów. Jednym z głównych kierunków badawczych Instytutu Socjologicznego, stowarzyszenia naukowego założonego przez Znanieckiego, były badania empiryczne oparte na autobiografiach reprezentujących różne klasy i środowiska społeczne. Wydał on w tym czasie 4 książki w języku polskim (Upadek cywilizacji zachodniej  (1921), Wstęp do socjologii (1922), Socjologia wychowania (1928-1930), Miasto w świadomości jego obywateli(1932) oraz w języku angielskim  (The Laws of Social Psychology(1926),

Znaniecki był założycielem i redaktorem naczelnym pierwszego polskiego czasopisma socjologicznego „Przegląd Socjologiczny” W okresie tym publikował artykuły w licznych polskich i zagranicznych czasopismach naukowych. Rodzina Znanieckich powiększyła się w tym okresie dzięki narodzinom córki Heleny (1935-2003).

1932-1934   W roku ak. 1932/33 i 1933/34 na zaproszenie University of  Columbia wykładał w Nowym Yorku jako visiting professor.

1934-1939   Znaniecki kontynuuje dotychczasową działalność na Uniwersytecie Poznańskim.  Wydaje Ludzi teraźniejszych a cywilizacja przyszłości (1934), The Method of Sociology  (1934) oraz Social Actions (1936). 

1939-1952   Lato roku 1939 spędził Znaniecki ponownie w Columbia  University w Nowym Yorku jako visiting professor. Podczas podróży powrotnej do Polski wybuchła wojna i statek zawrócił do USA. Wkrótce dołączyła do niego żona i córka Helena. W roku 1940 otrzymał Znaniecki stanowisko profesorskie na University of Illinois w miejscowości Urbana-Champaign, a wkrótce potem przyznano mu obywatelstwo amerykańskie. Prowadził działalność dydaktyczną aż do emerytury w roku 1950, a naukową także później. W okresie swojej działalności naukowej w Champaign wydał on trzy kolejne książki: The Social Role of the Man of Knowledge (1940), Cultural Sciences.Their Origin and Development  (1952) oraz Modern Nationalities  (1952).

1952 Znaniecki zmarł w Champaign w wyniku choroby serca. Tam też został pochowany na cmentarzu Rose Lawn. Pośmiertnie wydana została jego ostatnia, niedokończona książka Social Relations and Social Roles (1965).